BURADA REKLAMINIZ OLA
BİLƏR

Mayın 30-u və 31-də - Qazın qiyməti ilə bağlı AÇIQLAMA

Avropa qaz bazarında unikal vəziyyət yaranıb: Qaz saxlama anbarları 70%-dən çox dolub, istehlak həm təbii (yay mövsümü), həm də pandemiyadan doğan səbəblərlə kəskin aşağı düşüb. Bundan başqa sıxılmış qaz (LNG) daha ucuz başa gəlir deyə tankerlərlə daşınan qazın qiyməti də ucuzlaşır. Qətər çox aqressiv şəkildə Avropa bazarına qaz satmağa, ABŞ isə Körfəz ölkələri ilə birgə Rusiyanı Avropa bazarlarından sıxışdırmağa başlayıb. Qazın qiyməti həm uzunmüddətli müqavilələr ilə (neftin qiymətinə uyğun formul ilə), həm də spot (fiziki) bazarda müəyyənləşir.

 

Ötən həftə Avropada satılan qazın spot bazarında 1000 m3-nin qiyməti məkanından asılı olaraq dəyişib: 1) Holland TTF qaz ticarəti platformasında 1000 m3 qaz 26,4 dollar, 2) Avstriyanın Baumqarten xabında (Rusiya qazının qiymətinə təsir edən ticarət platformasıdır) 1000 m3 qaz 49,7 dollar, 3) Britaniyanın NBP qaz ticarəti xabında isə 1000 m3 qaz 29 dolar olub.

 

Bu ayın son iki günü bir çox spot kontraktlarının son günüdür, ona görə də may ayının 30-u və 31-ində qaz qiymətləri spot bazarında mənfiyə düşə bilər – yəni, satıcılar qazın üstündə pul da verəcəklər ki, təki kimsə alıb qaz saxlama anbarlarına vursun.

Rusiyanın 2020-ci ilin mart ayında Avropaya satdığı qazın orta qiyməti hər 1000 m3 üçün 125 dollar olub. İndi “Qazpromun” bu il üçün bağladığı müqavilələrin ilk mərhələsi bitir, iyunda yeni müqavilələr bağlanacaq, Rusiya Qətər və ABŞ-la rəqabətə davam gətirmək üçün Avropaya böyük endirim edəcəyini açıqlayıb – çox güman qaz qiymətləri 100 dolların altında olacaq.

 

Hə, bütün bunları nədən yazdım?! Azərbaycan hökuməti uzun illərdir ki, post-neft dövründə qaza bel bağlamışdı - əslində bizdə qeyri-neft sektoru elə qaz sektoru idi. Cənub qaz dəhlizi layihəsinə 25 mlrd. dollardan çox vəsait xərcləmişik, indiki və yaxın illərdə gözlənilən qaz qiymətləri ilə məmləkət hələ uzun illər qazı Avropaya satıb ancaq bu iri layihə üçün götürülmüş kreditləri bağlamalı olacaq. Yəni, xalq, millət və hökumət olaraq gözümüzü qazdan gözlənilən gəlirlərdən artıq indidən çəkməliyik.

 

Əfvinizə sığınaraq, yekəxanalıq kimi anlamayacağınıza ümid edərək şərhlərdə illər öncə belə bir vəziyyətin yarana biləcəyinə, boru ilə qaz satmağın yaxın illərdə rentabelli olmayacağına dair yazılarımı yerləşdirəcəm. Marağı olanlar oxusun...

 

Natiq Cəfərli

 

İqtisadçı

Tarix: 26 May 2020, 18:50   
Xəbər lenti
Çox oxunanlar

Ən son xəbərləri səhifəmizdən də izləyin