BURADA REKLAMINIZ OLA
BİLƏR

"Xankəndidəki "Baba və nənə" abidəsi bizim deyil, rədd edilməlidir, "nənə" erməni məxluqunun geyim formasındadır" - AÇIQLAMA

Son günlər sosial şəbəkələrdə ermənilərin "Tatik-babik", yəni "Baba və nənə" adlandırdıqları Xankəndinin girişindəki "Biz və dağlar" abidəsinin sökülməsi barədə çoxsaylı çağırışlar edilir. Bəziləri "Baba və nənə"nin yerində Ermənistana gözdağı olaraq "Dəmir Yumruq" abidəsinin ucaldılmasını təklif etsələr də, çoxları bu abidənin Azərbaycana aid olduğu iddiasını səsləndirir. Lakin hələ də "Baba və nənə"nin tarixi keçmişi haqda dəqiq nəsə deyən tapılmır. Bəzi mənbələrdə bildirilir ki, ideyanın əsas müəllifləri terrorçu Zori Balayan və yazıçı Baqrat Ulubabyan olub. Başqa mənbələrdə isə abidənin memarının əslən Xocavənddən olan Sarkis Baqdasaryan olduğu bildirilir. Maraqlıdır ki, "Baba və nənə"nin memarının azərbaycanlı Səfi Qarayev olduğunu deyənlər də var. Hətta məlumata görə, abidənin tikintisinə etiraz edən bir nəfər şuşalı tarixçi müəllim həmin dövrlərdə həbs edilib. Ermənilər "Biz və dağlar"ı bəzi mənbələrdə Stepan Şaumyanın, bəzilərində Tiqranın simvolu kimi də təqdim edirlər...

 

Səslənən mülahizələrlə bağlı Pravda.az-a fikirlərini bölüşən tarix elmləri doktoru, professor Fazil Baxşəliyev isə deyib ki, son günlər rezonans doğuran abidəni yerlə-yeksan etmək yox, tamamilə itirmək lazımdır: “Bəziləri deyirlər ki, Azərbaycana məxsusdur, bizim respublikanın vəsaiti ilə tikilib. “Dağlıq Qarabağ” bölgəsində 1923-cü ildən 1991-ci ildə ləğv olunana qədər Azərbaycan büdcəsi ilə yaşayıblar. Söhbət abidədən getmir, onun etnoqrafik xüsusiyyətlərindən, memarlıq quruluşundan gedir. Bunu isə ancaq mütəxəssislər bilir. Sadə oxucu abidəyə “pis”, “yaxşı” deyə bilər, amma mülahizə yürüdə bilməz. “Baba və nənə” abidəsinə “bizim abidəmizdir” deyənlər erməni etnoqrafiyasını götürüb oxusunlar, heç olmasa erməni qadınlarının XVIII-XIX əsr geyimlərinə, baş örtüklərinə baxsınlar. Abidədəki “nənə” erməni məxluqunun geyim formasındadır. Xüsusilə də baş örtüyü. Abidənin adı qoyulan zaman Moskva ilə müzakirə doğurub, bizimkilər də etiraz ediblər. Ermənilər sonradan Moskvaya müraciət ediblər. Həmişə olduğu kimi, Moskva adını təsdiqləyib. Abidənin üzünün Ermənistana tərəf olması şərt deyil. Həmin abidə Xankəndi şəhərinə gedən mərkəzi küçədə yerləşirdi. Dövlət avtomobil müfəttişliyinin orada məntəqəsi var idi. Yol oradan başlayırdı, bir hissəsi Şuşa yoluna dönürdü, digər hissəsi mərkəzi küçəyə - Xankəndiyə qalxırdı. Abidəni küçənin başlanğıcında sağ tərəfə qoymuşdular, üzü küçəyə baxırdı. Ermənilər bütün rituallarını, totemlərini bu abidənin yanından keçirirdilər. Abidə ermənilərin xüsusi simvoludur, guya ermənilərin Qarabağda olmalarını göstərir. Heykəlin yarısının torpağın altında olması da boş şeydir. Əsas budur ki, baş görünür. Axı o boyda baş olmur. Onsuz da ermənilər yekəbaşdırlar, amma heykəlin normal quruluşu olar. Ermənilərin “tuf daşı” deyilən çopur üzlü mərmər karyerləri var. Hara gedirlər, öz işarələrini qoyurlar. Qoyduqları işarələrdən biri də binalara tuf daşından çəkdikləri üzlükdür. Xankəndidə də bu var idi. Müəyyən evlərin üzərinə tuf daşından çəkmişdilər. Bununla bilinirdi ki, hansı evlər ermənilərindir. Məsələn, alban kilsəsi ilə erməni kilsəsinin memarlıq quruluşu ayrıdır. Bunu da memarlar bilirlər. Amma hamısını erməniləşdirirlər, guya bunlarındır”.