Bu qidalar sizin üçün təhlükə ola bilər

Qida seçimlərindən imtina etmək və sevdiyiniz yeməkləri "qadağan olunmuşlar siyahısı"na salmaq heç də asan deyil. Ancaq bəzən orqanizm sevdiyiniz, gündəlik istehlak etdiyiniz süd, çörək kimi sadə məhsullara qarşı belə müdafiə reaksiyası verə bilər. Bu vəziyyət "qida allergiyası" adlanır.

Pravda.az qida allergiyası haqqında ətraflı məlumatı təqdim edir:

Qida allergiyası nədir

Qida allergiyası - gündəlik istehlak olunan bəzi qidalara qarşı orqanizmin immun sisteminin reaksiya verməsidir. Bu, tez-tez qida dözümsüzlüyü ilə qarışdırılsa da, səbəbləri və yaratdığı təsirlər fərqlidir. Statistikaya görə, bu allergiyaya uşaqlarda 2-4 %, böyüklərdə isə 1-2 % nisbətində rast gəlinir.

Qida allergiyası nədən yaranır

Qida allergiyasının əsas səbəbi immun sistemin bəzi qidaların tərkibindəki zülalları təhlükə kimi qəbul edib, onlara qarşı IgE tipli anticisimlər (antikorlar) yaratmasıdır. Əgər orqanizmdə bu zülallara qarşı həssaslıq varsa, həmin qida ilə yenidən qarşılaşdıqda əvvəlcədən formalaşmış IgE anticisimləri müxtəlif maddələrin ifrazını artırır. Bu da allergiyaya aid olan simptomların yaranmasına səbəb olur.

Qida allergiyasının əlamətləri

Qida allergiyası bədənin müxtəlif nahiyələrində fərqli simptomlarla özünü göstərə bilər. Ən çox rast gəlinən əlamətlər bunlardır:

Dəridə qaşınma, qızartı, yanma və şişkinlik

Burnun tutulması, axması və qaşınması

Damaqda qaşınma

Göz yaşarması və qaşınması

Nəfəs almaqda çətinlik, xırıltı

Sinə ağrısı

Uşaqlarda yeməkdən imtina

Ürəkbulanma və qusma

Qanlı ishal

Qarın ağrısı və spazmlar

Təzyiqin düşməsi

Ürəkdöyünmə

Başgicəllənmə və ürəkgetmmə

Ən çox bu qidalar allergiyaya səbəb olur

Qida allergiyası hər yaşda meydana çıxa bilər - uşaq vaxtı başlayıb, yetkin yaşlarda da davam edə və ya keçə bilər. Bütün qidalar potensial allergen ola bilər. Uşaqlar arasında ən çox allergiyaya səbəb olan məhsul isə inək südüdür. Bundan əlavə, aşağıdakı məhsullar da həm uşaqlarda, həm böyüklərdə allergik reaksiyalara səbəb ola bilər:

Yumurta

Qlüten

Mayalı qidalar

Qabıqlı dəniz məhsulları

Yerfındığı

Quru meyvələr və çərəzlər

Buğda

Küncüt

Çiyələk

Qoz

Şokolad

Paxlalılar (noxud, mərci və s.)

Qida allergiyası necə müəyyən edilir

Əksər hallarda valideynlər uşağın müəyyən qidanı qəbul etdikdən sonra eyni simptomları təkrarladığını müşahidə etdikdə ilk şübhələr yaranır. Bu mərhələdə dəri və qan testləri aparılır. Əgər test nəticələri pozitivdirsə, qida allergiyası diaqnozu qoyulur. Test nəticələri qeyri-müəyyən olduqda isə provokasiya testi (qida ilə qarşılaşdırma) aparılaraq dəqiq nəticə əldə edilir.

Qida allergiyası necə müalicə olunur

Qida allergiyasını tamamilə aradan qaldıran konkret bir müalicə üsulu yoxdur. Ən effektiv yanaşma - həmin qidanın və onun törəmələrinin menyudan çıxarılmasıdır. Qidanı az miqdarda qəbul etmək belə allergik reaksiyanın qarşısını almır, buna görə tamamilə uzaq durmaq vacibdir.

Əgər simptomlar yüngüldürsə, antihistaminik və kortikosteroid tərkibli dərmanlardan istifadə oluna bilər. Ancaq əlamətlər ağırlaşarsa, xəstəyə adrenalin auto-enjektor (adrenalin inyeksiyası) verilir və bu barədə təlimatlandırılır.

Qidanın hazırlanma üsulu da allergik təsiri dəyişə bilər

Qidanın bişirilmə forması - məsələn, qaynatmaq və ya qızartmaq - allergik reaksiyanın gücünə təsir edə bilər.

Xüsusilə konservantlar (qoruyucu maddələr) və emal edilmiş məhsullar allergiya riskini artırır.

Hətta bəzi hallarda xərçəng və allergiya riski paralel gedə bilər.

Əminə Bayramova

Tarix: 22 Aprel 2025, 09:55

Xəbər lenti