Peyvəndlər üçüncü kliniki sınaq mərhələsindədir

Bir il əvvəl Ümumdünya Səhiyyə Təşkilatı (ÜST) koronavirus epidemiyası ilə bağlı beynəlxalq səviyyədə fövqəladə vəziyyət elan etdi. Bundan dərhal sonra COVİD-19 peyvəndlərinin qeydiyyatına icazə verildi.

Nəticə etibarilə, 2021-ci ilin əvvəlinə qədər dünyada koronavirus infeksiyasına qarşı 200 vaksin hazırlandı. Bəziləri  kütləvi istehsala da buraxıldı, məsələn, Çinin “SinoPharm” istehsalçıları peyvəndi kütləvi istehsala hazırladıqlarını elan etdilər.

Rusiya “Sputnik V” peyvəndini və ya Amerika “Moderna” peyvəndini hazırladı.

Ümumdünya Səhiyyə Təşkilatına görə isə hazırda altı peyvənd klinik sınaqların üçüncü mərhələsinə çatıb.  Bunlar: Oxford Universiteti (AstraZeneca ilə birlikdə), Amerikanın “Moderna” (ABŞ Milli Allergiya və Yoluxucu Xəstəliklər İnstitutu ilə birlikdə), Almaniya  “BioNTech” (Fosun Pharma və Pfizer ilə birlikdə), Çin “Sinovac”, Uhan Virologiya İnstitutu Pekin Virusologiya İnstitutunun (hər ikisi Sinopharm ilə birlikdə)dur.

Avropa Birliyi isə “Pfizer” və “BioNTech” tərəfindən hazırlanan milyonlarla doza COVİD-19 peyvəndi üçün müqavilə imzalamaq üzrədir. “Reuters” AB-nin bu barədə verdiyi xəbərə görə, Almaniyanın “BioNTech” şirkəti ilə Amerikanın “Pfizer” firması tərəfindən ortaq şəkildə hazırlanan COVİD-19 peyvəndi tədqiqatın üçüncü mərhələsində virusa qarşı 90 faiz effektli  olub. Mütəxəssislərin hesabatında bildirilir ki, peyvəndlə əlaqəli hər hansı təhlükə, ya yaxud yan təsir aşkarlanmayıb. “BioNTech”in icraçı direktoru Uğur Şahin “Reuters”ə bildirib ki, peyvəndin təsirinin ən azı bir il davam edə biləcəyinə dair daha nikbin olmalıyıq. “Pfizer” İdarə Heyətinin sədri və icraçı direktoru Albert Burla isə “üçüncü mərhələ COVİD-19 peyvəndi sınaqlarımızdan alınan ilk nəticələr, peyvəndimizin infeksiyanın qarşısını alma qabiliyyətini nümayiş etdirir”, - deyə vurğulayıb.

Bu arada İsrail əhalisinin təxminən yarısına “Pfizer”-"BioNTech" peyvəndinin bir dozasının vurulmasından sonra İsrailin Səhiyyə Nazirliyi “Pfizer”in klinik sınaqlarının daha yaxşı nəticələr göstərdiyini açıqlayıb. Peyvəndin iki dozasından sonra koronavirus xəstəliyi riskinin 98,5 faiz, xəstəxanaya gedənlərin sayının isə 99 faiz azaldığı müşahidə edilib. Bu səbəbdən də aylardır davam edən COVİD-19 məhdudiyyətlərindən və karantindən sonra İsrailin ticarət mərkəzləri ilk dəfə açılıb. Mağazalarda məhdud sayda insanın olmasına icazə verilib. Mehmanxanalar və idman zalları kimi digər yerlər isə yalnız iki dozada COVİD-19 peyvəndi aldıqları və ya virusdan müalicə olunduqlarını göstərən “Yaşıl pasportlar” adlanan vəsiqələri təqdim edən israillilər üçün açıq elan edilib.

Azərbaycanda da yanvar ayının 18-dən etibarən vaksinasiyaya başlanılıb. Ölkəmizdə Çinin istehsalı olan “Sinovac” şirkətinə məxsus “CoronaVac” peyvəndi tətbiq olunur. Peyvənd bu günədək hazırlanan effektiv vaksinlərdən sayılır.

“Azərbaycan Respublikasında COVİD-19 xəstəliyi əleyhinə 2021-2022-ci illər üçün Vaksinasiya Strategiyası”na uyğun olaraq ölkə üzrə peyvəndlənmə prosesi mərhələli şəkildə davam edir. Strategiyaya əsasən hazırkı mərhələdə 50 yaş və daha yuxarı şəxslərin vaksinasiyası həyata keçirilir. Fevral ayının 23-ü üçün 200 mindən artıq vətəndaş COVİD-19 xəstəliyinə qarşı vaksinasiya edilib.

Bizimlə söhbətdə Ümumdünya Səhiyyə Təşkilatının (ÜST) konsultant həkimi, Türkiyənin “Hacettepe” xəstəxanasının azərbaycanlı həkimi Turanə Rəsulova bildirib ki, “SinoVac” vaksininin ümumi qoruyuculuğu Braziliya Faz- 3 tədqiqatlarının nəticələrinə görə, təxminən 51/100 faiz təşkil edir: “Amma orta ağır, ağır xəstələnmə hallarından 100 faiz qoruduğu təsdiq olunub. Faz 1, Faz 2 araşdırmalarının da nəticəsi çox yaxşıdır.  Yəni vaksin olunan şəxslərin yenidən yoluxma ehtimalı var.  Sadəcə olaraq, vaksin olunandan sonra yoluxub xəstəliyi daha yüngül, ayaqüstü və ya simptomsuz keçirmək olar. Bu, məncə, yetərli göstəricidir. Yəni vaksinasiya edilən hər iki nəfərdən birinin xəstəliyə yoluxub, onu yüngül keçirmək ehtimalı böyükdür. Faz 3 tədqiqatının nəticələri bunu deyir”.

Qeyd edək ki, Azərbaycan “Sputnik V” vaksininin və “AstraZeneca” şirkətinin Oksford Universiteti ilə birgə işləyib hazırladığı vaksinin birgə tətbiqi üçün  kliniki tədqiqatların aparılması üçün icazə verib. Bu tədqiqatların bu ilin fevral ayının sonuna qədər başlanılması nəzərdə tutulur.

Daha əvvəl N.F.Qamaleya adına Elmi-Tədqiqat Mərkəzi, Rusiyanın Birbaşa İnvestisiyalar Fondu (RBİF), “AstraZeneca” şirkəti və “R-Pharm” Şirkətlər Qrupu koronavirus vaksininin hazırlanması sahəsində Rusiya Prezidenti Vladimir Putinin iştirakı ilə 2020-ci ilin dekabrında əməkdaşlıq haqqında birgə memorandum imzalayıblar.

Tədqiqat proqramı bir neçə ölkənin ərazisində 6 ay davam edəcək. Bu tədqiqatların aparılmasına hər bir ölkədən 100 könüllünün cəlb edilməsi planlaşdırılır.

Koronavirus xəstələrini müalicə edən həkim Məlahət İsayeva da bildirib ki, 11 saylı şəhər poliklinikasında vaksinasiya prosesi davam etdirilir: “Müraciət edənlər də, zəng vuranlar da çoxdur.  Əlavə təsirləri yoxdur, allergik reaksiyaları da yoxdur”.

M.İsayeva Çinin “Sinovac” şirkətinin peyvəndlərinin üstünlüklərindən  danışıb: "Hazırda Azərbaycanda  “CoronaVAC” vaksini istifadə olunur və bu vaksinlərin saxlanma temperaturu çox sadədir. 2-8 dərəcədə üç ilə qədər saxlamaq mümkündür. İlkin nəticələrə görə bir vaksinin effektliyi 95 - 97 faizdir. O ki qaldı Rusiyanın “Sputnik V” vaksininə, o,  20 dərəcədə saxlanmalıdır, effektivliyi 95 faizdir. Hələ ki bizə bu peyvənd gətirilməyib. Yəqin ki, laborator müayinəyə ehtiyac olmayacaq, çünki bu vaksin də uğurla həyata keçirilir. Hələ ki Çin vaksinindən istifadə edirik, öncədən heç nə demək mümkün deyil. Əgər ölkəmizə başqa vaksinlər gətirilərsə, o zaman vaksinlər arasındakı fərqi biləcəyik. Hazırda istifadə etdiyimiz vaksinlərlə bağlı  yan təsirlər müşahidə olunmayıb".


“Yeni Müsavat”